حجت الاسلام و المسلمین حمیدرضا ترابی
حمیدرضا ترابی گیلانی، استاد حوزه و دانشگاه در سال ۱۳۵۱ ه.ش در استان گیلان و شهر رودسر متولد شد.
ایشان که در نوجوانی از رزمندگان دفاع مقدس بود، با توصیه مرحوم ابوالشهداء حاج شیخ احمد جنیدی در سال ۱۳۶۹ وارد حوزه علمیه قم شد و سطوح عالی فقه، اصول، فلسفه و اخلاق را با موفقیت نزد اساتید بزرگی چون حضرات آیات محمدتقی بهجت، حسین وحید خراسانی، حسین مظاهری، عبدالله جوادی آملی، علی احمدی میانجی، غلامرضا فیاضی، علی آل اسحاق و خصوصاً سید محمدرضا مدرسی یزدی تا درجه اجتهاد فراگرفت.
تحصیلات دانشگاهی وی نیز تا اخذ دکترای دین پژوهی از دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه یافت. وی بیش از ۱۱ سال تدریس سطوح عالی فقه و فلسفه در حوزه علمیه قم و دانشگاههای کشور را در کارنامه دارد.
بنیاد تربیتی یاران، ویژه طرح نخبهپروری دانشآموزی در قم با شعباتی در دیگر استانها در سال ۱۳۸۴ توسط ایشان پایهگذاری گردید. مدرسه علمیه حضرت بقیه الله (عجل الله تعالی فرجه) در سال ۱۳۹۰ در شهر کوچصفهان (استان گیلان) و مدرسه علمیه آیت الله بهجت در سال ۱۳۹۲ در قم، توسط ایشان با کمک و مساعدت برخی بزرگان تأسیس گردید و از سال ۱۳۹۲، با عزیمت به آلمان در پایهگذاری تنها حوزه علمیه شبانهروزی در اروپا نقش عظیمی ایفا کرد. در سال های ۱۳۹۹-۱۳۹۲ مدیریت آکادمی اسلامی آلمان (IAD) را برعهده داشت و در سال ۱۳۹۹ آکادمی اسلام شناسی اروپا (AIT) را تاسیس نمود و تا به امروز ریاست آن را بر عهده دارد. ایشان از سال ۱۴۰۰ تدریس خارج فقه و اصول را برای طلاب اروپایی آغاز نموده است.
ایشان در جهت فعالیتهای علمی-تبلیغی به کشورهای: هلند، بلژیک، فرانسه، سوئیس، نروژ، سوئد، اسپانیا، دانمارک، ایتالیا و لبنان مسافرتهایی داشته است و به زبانهای عربی و آلمانی تسلط دارد.
برخی کتابها:
– ربط ثابت و متغیر از دیدگاه ملاصدرا و فیزیک
– تقریرات درس خارج فقه و اصول در ابواب مختلف؛ حکم قرائت انشراح در نماز، حکم مرگ سفید؛ حکم اعل کتاب از نظر طهارت یا نجاست
– منطق هامبورگی
– مهارت های معنوی
– مسجد آبی آلمان
– سفیر تشیع در غرب
برخی مقالات:
– بررسی آیات جهاد در قرآن کریم
– انبیا مستحق توهین یا تکریم؟
– نقش مثبت عبادت در بهبود اخلاق
بسم الله الرحمن الرحیم
حمید رضا در سال 1351 شمسی در رودسر چشم به جهان گشود. وی فرزند حاج محسن ترابی از تجّار مؤمن و صدوق و از معتمدان ممتحَن نزد بزرگانی چون خاندان آیت الله العظمی آقا سیّد موسی اشکوری بود. خانه ی قدیمی پدری وی با ۹ باب اتاق، مسکن محصّلانی بود که به دلیل محرومیت روستاها از وجود مدرسه به شهر آمده بودند. خانه ی جدید پدری هم پناهگاه درماندگان و بیمارانی بود که برای مداوا یا امور دیگر به خصوص از اشکورات به شهر می آمدند. دوران کودکی با حضور روحانیون در جلسات هفتگی معارف که در خانه تشکیل میشد در آمیخت و پیش از رفتن به مدرسه قرآن کریم را آموخت و سوره های نشاندار و درر کلماتی از ائمه اطهار علیهم السلام را از بر کرد.
در همان سالها در بحبوحه ی انقلاب اسلامی به واسطه ی ارتباطات گسترده ی پدر با روحانیت انقلابی و شاگردان امام خمینی قدّس سرّه مانند آیت الله محمّدی گیلانی رحمت الله علیه و آیت العظمی محفوظی، به صورت طبیعی، وی در متن حوادث واقعه قرار گرفت. آنجا که کودک بود و کسی به او شک نمیکرد، پدر یک بار اعلامیه ها و تصاویر امام خمینی را به دست او داد تا به همسایه برساند و از آنجا برای روستاها فرستاده شود. بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی نیز خانه ی آنان در نزدیکی مسجد، محلّ تجمّع و سازماندهی نیروهای مردمی برای تأمین امنیت بود. از سال 1363 به کارهای هنری به ویژه عضویت در گروه سرود نیروهای مردمی روی آورد در سال 1364 با شهادت مدیر گروه سرود (شهید محمّد علیزاده)، در حالی که یک نوجوان بیش نبود مسؤولیت گروه را برعهده گرفت و چندین اجرای موفق در برنامه های شام غریبانهای شهدا داشت. سال 1367 شمسی از راه رسید و در روزهای آغازین آن که اندکی تا پایان جنگ تحمیلی صدام علیه ملّت ایران باقی بود، برادرش که فقط 3 سال از او بزرگتر بود در منطقه حلبچه ی عراق به افتخار شهادت نائل آمد. وی بعد از شهادت برادر بالاخره موفق شد بر مخالفتهای مسؤولین اعزام غلبه کند و به جبهه های حق علیه باطل بار یابد. غم فراق برادر بر او بسیار تأثیر گذار بود ولی خودش میگفت به این جهت ناراحتم که جبهه ها هنوز به این رزمندهی مجاهد احتیاج داشت. در تمام این سالها به عنوان یک دانش آموز نخبه با نمرات درخشان نبوغ خود را نشان داد تا جایی که در سفر جبهه نیز کتابهای درسیاش را به همراه خود برد.
وی به دلیل حضور مستمر از کودکی در نمازهای جمعه مورد نظر ابوالشهدا جنیدی (امام جمعه فقید رودسر و پدر چهار شهید که رهبر معظّم به عیادتش رفت و فرمود او از اولیاء الله است) قرار گرفت. به توصیه ی مرحوم جنیدی و تشویق پدر، همزمان با تحصیل در دبیرستان به حوزه ی علمیه ی رودسر وارد شد. در آنجا مورد اعجاب و تحسین استادان قرار گرفت. سال 1369 شمسی را برای کسب دیپلم در رشتهی ریاضی فیزیک سپری کرد و سپس راهی قم گردید. در قم مدّت سه سال در مدرسه ی علمی هی حقانی و سپس سه سال در مدرسهی علمیه ی رضویه حجره نشین شد. در این سالها از درس اخلاق آیت الله العظمی مظاهری در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و تفسیر اخلاقی قرآن کریم در مسجد آبشار بهره برد و تحت تعلیم خاص استاد محبوبش آیت الله رضا رمضانی قرار داشت. در مدارس قم با به کار بستن تجارب قبلی، فعالیتهای طلبگی را شروع کرد و با توجه به توانمندیها و قابلیتها به عنوان نماینده و ارشد طلاب انتخاب گردید. علاقهی وافر به شخصیت مرحوم آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیها وی را برای شرکت در نماز جماعت آن سرور میکشاند تا آنکه در سال دهم ورود به قم به دستان مبارک وی معمم گردید و لباس پیامبر بزرگوار را بر تن نمود.
در بهار سال 1376 شمسی با یک خانواده ی روحانی وصلت کرد و حاصل ازدواج چهار پسر و یک دختر است. از همان سال در کنار تحصیل در دانشگاه قم به عنوان مدیر طرح مطالعاتی آثار استاد شهید مرتضی مطهری فعالیت کرد و با فضای دانشگاهی بیشتر انس گرفت. سطوح عالی دروس حوزه در فقه، اصول و فلسفه را با تأنّی نزد اساتید متعدّد به پایان برد. وی در درسهای خارج مراجع معظّم تقلید از جمله، آیات عظام مکارم، جوادی آملی، وحید خراسانی، طاهری خرم آبادی و بزرگان دیگر شرکت کرد و به مدّت بیش از دوازده سال به طور منظّم و مستمر در درس عمیق خارج فقه و خارج اصول اندیشمند فرزانه حضرت آیت الله سید محمّد رضا مدرّسی طباطبائی به صورت فعّال حضور یافت و همواره مورد عنایت ویژه ایشان بود. وی تقریرات کامل و دقیق درس خارج فقه و اصول استاد از آن دوران به یادگار دارد که شش سال از آن را به صورت روزانه و تقریباً کلمه به کلمه به رؤیت و تأیید استاد رساند. امتحانات شفاهی خارج اصول را نزد مرحوم آیت الله شیخ حسن تهرانی با نمره عالی گذراند.
وی با راهنمایی استادانی چون آیات دکتر رضا رمضانی، احمد عابدی و دیگران رسالهای با عنوان «ربط ثابت و متغیّر از دیدگاه ملاصدرا و فیزیک نسبیت» نوشت و با درجه عالی موفق به دریافت مدرجه دکتری گردید. بیش از یک دهه تدریس در حرم مطهر و مدرسه ی مبارکه ی فیضیه و دارالشفاء با کتبی چون تفسیر قرآن، نهج البلاغه، شرح لمعه، معالم، موجز، مکاسب، رسائل، دو دوره کفایه، چندین دوره بدایه و نهایة الحکمة و شرح منظومة، معراج السعادة و … در پروندهی علمی او ثبت شده است. تدریس در دانشگاه دولتی قم و آزاد کرج و دانشگاه مجازی جامعة المصطفی العالمیه و تالیف، تدوین، تحشیه و ویراستاری علمی ده ها کتاب و مقاله ی تحقیقی از دیگر فعالیت های علمی ایشان است، از جمله: مهارتهای معنوی، دستی از غیب، دورهی شش جلدی آموزه، تشیّع در تسنّن، مقالات فقهی، گناه شناسی، زندگی نامه تحلیلی فاطمه ی معصومه سلام الله علیها، رابطه ها در حوزه ی انسان، شرح حدیث عنوان بصری و ….
وی همچنین به راهنمایی رساله های فوق لیسانس و دکتری در حوزه و دانشگاه پرداخته که می توان به این موارد اشاره کرد: بررسی اخلاقی روایات تقسیم اوقات روزانه؛ تأثیر غذا بر تکوّن نفس و شخصیت؛ تربیت عقلانی در قرآن کریم و روایات؛ آسیب شناسی مراکز اسلامی خارج از کشور و …
ایشان عضو موسس در مؤسسه دین و اخلاق و مؤسسه ی پرتو ثقلین بوده و رئیس مؤسسه ی تربیتی دانش آموزان نخبه یاران در قم با شعباتی در استانهاست که در سال 1384 شمسی پایه گذاری گردید. وی حوزهی علمیه ی بقیت الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه را در سال 1390 در شهرستان رشت تأسیس کرد و حوزهی علیمه ی آیت الله بهجت رضوان الله علیه را در سال 1392 در قم بنیان نهاد و سپس راهی اروپا گردید تا حوزهی علمیه ی هامبورگ را تأسیس نماید. و هم اکنون چهار سال است که به عنوان مدیر آکادمی اسلامی آلمان و رئیس حوزهی علمیه ی هامبورگ فعالیت دارد.
از فعالیتهای علمی اخیر وی به این موارد میتوان اشاره داشت:
1ـ تنظیم برخی از تقریرات درسهای خارج فقه و اصول که در مدّت بیش از 12 سال شکل گرفته بود؛
2ـ مباحثات فقهی با آیت الله رمضانی به مدّت سه سال (با محوریت بحث ارتداد، قاعده الزام و مسألهی نجاست و طهارت اهل کتاب)؛
3ـ طرح ۵۰ سؤال فقهی به صورت مکتوب و ارائه به محضر مقام معظم رهبری و مراجع معظّم که مورد تشویق قرار گرفت و در موسسهی فقهی ائمهی اطهار علیهم السلام در قم یک درس خارج برای بررسی این سوالات راه اندازی شد؛
4ـ ارائهی بحث خارج تزاحم در سال آخر حضور در قم پیش از سفر به هامبورگ و ارائهی بحث خارج فقه طهارت و صلاه در هامبورگ برای عده ای از دوستان و علاقمندان به صورت روزانه؛
7- شرکت در مسابقات تحقیق اصولی حلقه ی درسی آیت الله مدرّسی از جمله پرسش مربوط به بعضی از صور علم اجمالی که به عنوان نفر اوّل تشخیص داده شد و مورد تشویق استاد قرار گرفت؛
8ـ مقاله فقهی با عنوان حکم قرائت سورهی انشراح در نماز؛ و حکم مرگ سفید؛ حکم سبّ و لعن علنی بزرگان مذاهب؛
9ـ مدیر مسؤولی مجله ی معارفی آلمانی زبان الفجر که از جمله برای دانشگاههای اسلام شناسی ارسال می گردد؛
10ـ تدوین مقالاتی با عنوان آیات جهاد در قرآن کریم، عقلانیت در اسلام اهل البیت علیهم السلام، انبیاء مستحق توهین هستند یا تکریم؟ (در پاسخ به نشریه ی شارلی ابدو فرانسه)، شیعه و سنّی یک قرآن دارند (در پاسخ به پروفسور دانشگاه اکسفورد انگلیس )، امام خمینی نماد عقلانیت دینی، نقش مثبت عبادت در بهبود اخلاق، مسجد آبی آلمان (650 صفحه تاریخ پنجاه ساله مسجد امام علی علیه السلام هامبورگ)، سفیر تشیّع در غرب (یادنامه شصتمین سال ورود نمایندهی آیت الله العظمی بروجردی به آلمان )، منطق هامبورگی، نیازهای عاطفی انسان در قرآن کریم، چرا سگ نجس است؟ و …